Ελάχιστοι άνθρωποι σήμερα αντιλαμβάνονται ότι το είδος της πνευματικότητας, ο τρόπος στοχασμού και η κοσμο-αντίληψή τους, αποτελούν σημαντικά σκαλοπάτια για την τελική τους θέση μέσα στην κοινωνία ως πολίτες.Η αρχαία Ελλάδα την οποία οι περισσότεροι νεοέλληνες επικαλούνται προκειμένου να ανυψώνουν το κατακερματισμένο τους «εγώ», απέχει πολύ από εκείνη την Ελλάδα που δαιμονοποιήθηκε με στόχο να εξαπατηθούν. Η μόνη πιθανότητα λοιπόν για να περάσουμε στην αντίπερα όχθη της αρχαιότητας είναι να παραμερίσουμε τις προκατειλημμένες εκείνες αντιλήψεις που εξευγενισμένα αποκαλούμε «πολιτισμένες» οι οποίες συναισθηματικοποιούν και ταυτόχρονα δαιμονοποιούν τον Πάνα και τον καταδικάζουν επανειλημμένα σε θάνατο. Ο πάνας ο οποίος κάλλιστα θα μπορούσε να θέσει ένα σημαντικό ερώτημα σε όλους εμάς όπως το θέτει ο James Hilman στο βιβλίο του «Ο Πάνας και ο Εφιάλτης»:
«Γιατί εσείς οι πολιτισμένοι άνθρωποι που διακηρύσσετε τον ευσπλαχνικό Χριστιανισμό είστε τόσο σκληροί με το περιβάλλον; Γιατί δυναμιτίζετε, ρημάζετε και ισοπεδώνετε τόσες χιλιάδες εκτάρια από θαμνώδεις δασότοπους και πλαγιές βουνών; Γιατί συνέχεια λιγοστεύουν τα μοναχικά εκείνα μέρη όπου οι άνθρωποι μπορεί να κρυφτούν από τη Φύση και η Φύση από τους ανθρώπους; Τι προσπαθείτε να κάνετε; Να ξεριζώσετε τα λημέρια μου; Να δώσετε μία οριστική λύση στο πρόβλημα του Πάνα;»
Και συνεχίζοντας, θα έλεγε: «Πιστεύω ότι μερικές φορές εφαρμόζετε μία αντίστροφη ψυχολογία, την ψυχολογία της προβολής. Εσείς βιάζετε τη Φύση και αποκαλείτε εμένα βιαστή. Υπηρετείτε τα δικά σας ιδιωτικά συμφέροντα και τις επιθυμίες και αποκαλείτε εμένα αυνανιστή. Αφήνετε πίσω σας τεράστιες εκτάσεις ερειπωμένης γης και όμως ισχυρίζεστε ότι εγώ είμαι ο θεός που ευνοεί τους έρημους αγριότοπους. 0 καθημερινός σας κόσμος έχει γίνει ένας αποπνικτικός εφιάλτης. Τα παιδιά σας, μέρα με τη μέρα,δυσκολεύονται όλο και πιο πολύ να ανασάνουν. Έχετε αποκτήσει εμμονή με την ασφάλεια σας ενοχλούν επώδυνα οι εκπλήξεις και παίρνετε χάπια για τους πανικούς που σας πιάνουν. Και τι έχετε κάνει εσείς για να σώσετε τις νύμφες, αυτούς τις μικροσκοπικούς και ξεχωριστούς ήχους της Φύσης, που συνθέτουν τη μικρή νυχτερινή της μουσική; Πάρκα, θέρετρα, γήπεδα γκολφ και ευδιάκριτα μονοπάτια - δεν υπάρχουν νύμφες εκεί, δεν κινδυνεύετε να λιποθυμήσετε ούτε από το κάλλος της Φύσης ούτε και από κάποιον πανικό».
Το πιο σημαντικό για το σύστημα και αυτό που φοβάται περισσότερο είναι η επιστροφή του Πάνα στο "εδώ μέσα". Από την στιγμή που ο Πάνας γίνεται εφιάλτης και εφιαλτικό όνειρο, τότε αυτό τον καθιστά απρόβλεπτο και αμοραλιστή με ότι αυτό συνεπάγεται για το σύστημα...
